شنیدن صداها و کلمات به کودکان کمک می کند تا صحبت کردن و درک کردن را یاد بگیرند.کودکی که مبتلا بهآسیب شنیداری است این صداها را فرا نمیگیرد. این امر منجر به وجود مشکل در صحبت کردن، خواندن،موفقیت در مدرسه و مهارت های اجتماعی می شود. لازم به ذکر است درصورتی که نقص شنیداری به موقع تشخیص و توانبخشی آن ها شروع نشود، آسیب های بنیادی و فزاینده به رشد گفتار و زبان کودک وارد می کند که جبران آن ها بسیار زمانبر، سخت و گاها غیرقابل جبران هستند.
آسیب های شنیداری در کودکان می تواند منجر به:
- تاخیر در رشد مهارت ههای گفتار و زبان
- مشکلات یادگیری در دوران مدرسه
- احساس بد دربتره خود در موقعیت های ارتباطی
- مشکل در دوست یابی
حیطه های اصلی آسیب گفتار و زبان ناشی از کم شنوایی عبارتند از:
- کلمات: کودکان با آسیب های شنیداری به سرعت کودکان طبیعی کلمات را یاد نمیگیرند.
- کلمات عینی :این کودکان کلمات عینی همچون توپ، بپر،پنج، قرمز را یاد می گیرند اما در یادگیری و استفاده از کلمات انتزاعی همچون خجالتی ، برابر،قبل با مشکل روبه رو هستند. به علاوه ضمایر انتهای کلمات مثل ماشین(م) و ضمایر اشاره همچون این، آن در ابتدای جمله با مشکل روبه رو هستند.
- کلمات ساده و تک معنایی : در درک و کاربرد کلماتی که چند معنی دارند مثل (شیر:شیر خوراکی،شیر حیوان وحشی) با مشکل روبه رو هستند.
- با گذشت زمان اگر خدمات توانبخشی دریافت نکنند، نسبت به همسن و سالان خود بسیار عقب میافتند.
- جملات: این کودکان در درک و کاربرد جملات با نقایصی همراه هستند.
- کوتاهی و سادگی جملات: کودکان کم شنوا نسبت به کودکان طبیعی جملات کوتاه تر و ساده تر را درک می کنند و همچنین از جملات ساده و کوتاه برای برقراری ارتباط استفاده می کنند.
جمله ساده و کوتاه: من دارم کفش می پوشم.میخوام پایین بازی کنم.(دو جمله ساده)
جمله پیچیده: من دارم کفش میپوشم تا برم پایین بازی کنم.(یک جمله پیچیده)
2.جملات ناقص: به دلیل نشنیدن ضمایر و گاها افعال کمکی آخر چملات ، غالبا افعالشان ناقص و بدون ضمیر هستند. همچنین علامت جمع و حروف ربط و اضافه را هم در جملاتشان به کار نمی برد.
- گفتار: به دلیل نشنیدن درست صداها ، وضوح گفتار در این کودکان ، پایین بوده و دیگر افراد گفتارشان را متوجه نمی شوند.
- صداهای بی واک: این صداها شامل/ف،س،ش،ک،ت/ هستند که به دلیل فرکانس پایین به سختی برای کودکان قابل شنیدن هستند. کودکان کم شنوا این صداها را در خزانه آوایی خود ندارند و برای درک و کاربرد آن ها باید آموزش ببیند.
- صدای خود را نمی شنوند: این کودکان به دلیل نشنیدن صدای خود، خیلی بلند یا خیلی آروم صحبت می کنند. غالبا صدای آن ها زیر است که از نظر اطرافیان عجیب به نظر می آید.
- موفقیت مدرسه: مشکلات مدرسه از بارز ترین نقایص ناشی از این اختلال می باشد. مهارت خواندن و ریاضی سخت ترین مباحث برای این افراد هستند.
- کودکان با کم شنوایی خفیف تا متوسط بطور معمول بین یک تا 4 کلاس از همسن و سالان خود در مدرسه عقب تر هستند.
- کودکان با کم شنوایی شدید معمولا کلاس4 به بعد را پاس نمی کنند.گفتار درمانی و کمک های ویژه در مدرسه می توانند به این روند کمک کند.
- فاصله بین کودکان با نقایص شنیداری و کودکان همسن طبیعی با تربیت شنیداری و گفتار درمانی بموقع و همراهی معلم و خانواده بصورت مداوم می توانند کم و کمتر شود.
- مهارت های اجتماعی: آسیب شنوایی صحبت کردن با دیگران را سخت می کند. این کودکان دوست ندارند با دیگران صحبت کنند یا بازی کنند و از حضور در جمع های اجتماعی امتناع می کنند.
- احساس تنهایی و دوست نداشته شدن می کنند.
- در محیط های اجتماعی ناراحت هستند.
آسیب شناس گفتار و زبان با آموزش زبان و صداها به این افراد کمک می کند تا مهارت گفتار و زبان خود را به حداکثر پتانسیلشان برسانند. همچنین با آموزش ها خاص به اطرافیان و نزدیکان این افراد ، موقعیت های ارتباطی را برای این افراد آسان تر کرده و ارتباط را تبدیل به یک فرایند آموزنده و دلخواه می کنند.